Tuy nhiên, thực tại cho thấy công tác quy hoạch các KCN, CCN hiện tại không tuân theo quy hoạch thống nhất, một số nơi thiếu cơ sở khoa học do chưa được giải quyết đồng bộ giữa đầu tư cơ sở hạ tầng và bảo vệ môi trường.
Thống kê của Bộ TN-MT cho thấy, trong tổng số 429 cơ sở, KCN, CCN trên địa bàn các tỉnh, thành thị được thanh tra năm 2012, có đến 157 cơ sở vi bất hợp pháp luật bảo vệ môi trường với số tiền đề nghị xử phạt lên tới 32,7 tỉ đồng.
Giám định mẫu nước thải chưa qua xử lý đưa ra môi trường
Theo đánh giá của Cục Cảnh sát phòng, chống tù về môi trường C49, các công trình này dù đã đi vào hoạt động nhưng hiệu quả không cao, dẫn đến tình trạng 75% nước thải KCN thải ra ngoài với lượng ô nhiễm cao. Riêng tại khu vực Đông Nam bộ, lượng nước thải từ các KCN, chiếm đến 49% lượng nước thải của các KCN trong toàn quốc. Trong khi đó, theo số liệu thống kê của Bộ TN-MT, tỉ lệ các KCN có trạm xử lý nước thải tụ hợp chỉ chiếm 66%, nhiều KCN đã đi vào hoạt động mà hoàn toàn chưa triển khai xây dựng hệ thống xử lý nước thải cục bộ hoặc có nhưng không vận hành, hay vận hành không hiệu quả hoặc xuống cấp.
Bên cạnh đó, nhiều KCN trên cả nước vừa cuộn đầu tư, vừa xây dựng cơ sở hạ tầng không tuân thủ thiết kế dự án đầu tư dẫn đến không xây dựng nhà máy xử lý nước thải tụ hợp, cũng như việc đầu tư cho hệ thống thoát nước còn manh mún, chắp vá, không hiệu quả.
Theo đánh giá của Ngân hàng Thế giới, Việt Nam có thể phải chịu tổn thất do ô nhiễm môi trường lên tới 5,5% GDP hàng năm. Mỗi năm Việt Nam cũng thiệt hại 780 triệu USD trong các lĩnh vực sức khỏe cộng đồng vì ô nhiễm môi trường.
Trong khi đó, lực lượng “mũi nhọn” về xử phạt vi phạm môi trường tại các KCN là Cảnh sát môi trường, dù rằng được thành lập ở quờ quạng 63 tỉnh, thành thị nhưng mới chỉ có 22 Phòng Cảnh sát môi trường địa phương thực hiện công tác rà soát, xử phạt vi phạm tại các KCN, CCN với tổng số tiền hơn 2,5 tỉ đồng.
Để ngăn chặn tình trạng này, đầu tiên, cần rà soát, giám sát ngay thời đoạn xây dựng hạ tầng các KCN, CCN. Trong đó, ép các chủ đầu tư phải thực hiện các biện pháp bảo vệ môi trường như đã cam kết trong thưa đánh giá tác động môi trường.
